Chương 7: Lê triều nghênh xuân

Ngày tết đến là ngày mà toàn thể người dân Đại Việt ai cũng háo hức chờ đón. Khắp thành Thăng Long hoa cỏ đua nhau khoe sắc. Người thì mua lễ phẩm, người đi chùa cầu bình an, tiếng cười nói rôm rả cả chốn kinh thành. Những ông đồ ngồi nép vào một góc, hí hoáy viết chữ lên tấm liễng đỏ, nét chữ đẹp khiến ai cũng phải trầm trồ. Vào dip này, những tài tử giai nhân lại cùng nhau ước duyên thề hẹn, dập dìu xiêm y lộng lẫy. Cứ khoảng chiều 30 Tết, khói bếp của từng nhà nghi ngút bay lên, người ta quây quần bên nồi bánh chưng xanh, chuẩn bị để đón giao thừa.
Trong hoàng cung, ngày Tết cũng vui thú không kém. Ngày lập xuân, nhà vua mở yến trong Đại Nội. Toàn bộ bá quan văn võ làm việc tại kinh đô đều y phục chỉnh tề, cài hoa lên đầu vào Đại Nội dự yến. 28 tháng chạp, hoàng thượng ngự long giá, các quan mặc triều phục theo phò tá hai bên. Long giá đi đến tế lễ ở đền Đế Thích ngoài thành Thăng Long. Ngày 30 Tết, hoàng thượng ngồi giữa cửa Đoan Củng, các quan đến hành lễ rồi vào xem diệu vũ. Buổi tối, hoàng thượng lại qua cung Động Nhân, bái yết Tiên Vương. Đêm ấy, có đạo thầy tu vào chánh điện làm lễ Khu Na. Sau đó, tất cả những người trong hoàng cung đều hội tụ ra sảnh, có bày biện mọi thức ngon vật lạ, cùng nhau đối thơ, xem múa hát. Đến nửa đêm thì cùng vui vẻ đón giao thừa, uống chung rượu quý, bước qua lò than hồng để xua đuổi mọi xuôi quẫy trong năm qua, cúi đầu hành lễ với đất trời để cầu một năm mới tốt đẹp. Ngày mồng 1 Tết, vào khoảng canh 5, hoàng thượng ngồi trên điện Vĩnh Thọ, các quan cận thần làm lễ hạ rước, rồi vào cung Trường Xuân, vọng bái các lăng tổ. Buổi sáng sớm, hoàng thượng ngồi trên điện Thiên An, các phi tần sắp lớp ngồi bên dưới, các quan đứng trước điện, chơi các bài nhạc trước đại đình. Các bề tôi sắp thành hàng bái hạ, ba lần rót rượu dâng lên. Xong xuôi, mọi người lên chầu và dự yến. Các quan nội thần ngồi hai bên ăn tiệc, đến trưa thì lần lượt ra về. Đến mồng 3 Tết, tổ chức lễ khai hạ, ăn yến xong thì để quan và dân lễ quanh các chùa miếu và du ngoạn các vườn hoa. Đêm Nguyên tiêu, người ta trồng những cây đèn ở giữa sân rồng, gọi là đèn Quảng Chiếu, thắp đến mấy vạn ngọn, sáng rực cả trên trời dưới đất, thầy tu đi quanh tụng kinh phật, các quan lễ bái, gọi là chầu đèn.
Sáng mồng 8, Dương phi và Ngọc Dao cùng tì nữ dạo quanh vườn thượng uyển. Ánh nắng mùa xuân lướt nhanh trên những đóa hoa, hương thơm ngào ngạt. Mấy chú cá vàng bơi lội tung tăng dưới hồ. Dương phi dừng lại ngắm nghía giây lát rồi quay sang Ngọc Dao:
- Ngay cả cá vàng xem ra cũng cảm nhận được hương vị của ngày Tết, vạn vật đều hân hoan phấn khởi.
- Mùa xuân là mùa của khởi đầu, hi vọng từ nay trong chốn hậu cung sẽ không còn xảy ra lắm chuyện thị phi nữa.
- À phải rồi! - Dương phi đưa tay đỡ lấy một cánh hoa đào đang rơi xuống. - Mấy ngày nay Thần phi có tìm đến muội sinh sự không?
Ngọc Dao lắc đầu, một tay cúi xuống chạm vào mặt nước long lanh:
- Dạ không! Dù gì cũng là đầu năm mới, có lẽ tỉ ấy cũng kiêng kị, không muốn phiền hà!
- Có lẽ tỉ lo xa quá, tại lần trước muội giải được vụ đầu độc sứ giả, được hoàng thượng tin tưởng, chỉ sợ Thần phi không phục mà thôi.
Ngọc Dao nhoẻn miệng cười:
- Thật ra con người của Thần phi, theo như muội thấy chưa hẳn đã xấu. Nếu hai người có cơ hội giải tỏa nỗi lòng, muội nghĩ sẽ xóa đi thành kiến.
Dương phi biết rõ Ngọc Dao hiền từ, nhưng không có nghĩa là lúc nào cũng quá nhẹ dạ. Đối với nàng, bản chất ích kỉ, nhỏ nhen của Thần phi dường như đã ăn sâu vào trong xương tủy.
- Muội nghĩ quá đơn giản rồi! Muội bây giờ không phải là mục tiêu của ả, muội chưa thấy được hết tâm tánh ả đâu!
- Đều là người của hậu cung, muội chỉ muốn mọi người hòa thuận sống những ngày tháng vui vẻ. Cái gì là quyền lực, cái gì là địa vị, chẳng qua chỉ là hư ảo mà thôi!
Dương phi gật gù, buông lời nhận xét:

- Trên đời này hiếm ai có được suy nghĩ như muội. Nhưng hoàng cung đầy rẫy những thủ đoạn, muội nên cẩn trọng thì hơn.
- Muội sẽ ghi nhớ lời tỉ dạy!
- Sẵn đây tỉ cũng có quà muốn tặng muội. - Dương phi cười tươi quay sang người cung tì đứng bên cạnh. Cô ta mang ra một chiếc hộp đỏ có thêu hình hoa văn sặc sở. Dương phi mở nắp hộp, bên trong là một tượng phật Di Lặc, nét mặt rạng rỡ, hài đồng tinh nghịch ngồi xung quanh. Tượng toát lên ánh sáng thanh khiết, hào quang vô cùng quý phái. Dương phi nhìn Ngọc Dao rồi nói:
- Đây là tượng phật Di Lặc, được làm từ bạch ngọc do nước láng giềng gửi tặng. Người trung nguyên thương hay đặt tượng này trong nhà, ngày ngày thắp hương cũng bái, tin rằng sẽ mau chóng có quý tử.
Ngọc Dao ngắm nghía một lúc rồi hỏi:
- Tỉ tặng tượng này uội là...?
- Tỉ và Bùi quý nhân đều đã hạ sinh tôn tử, Thần phi cũng đang mang đế duệ, chỉ có muội là vẫn chưa có long thai mà thôi! Tượng phật này ngụ ý cát tường, mong rằng muội sẽ sớm hạ sinh một đứa trẻ bụ bẫm đáng yêu cho hoàng thượng.
Một đứa trẻ, đối với Ngọc Dao đó không phải là bùa hộ mệnh để đưa nàng lên ngôi vị cao sang như bao nhiêu cung tần khác thường nghĩ. Đó là kết tinh của tình yêu giữa nàng và hoàng thượng, nàng lại mơ màng nghĩ đến ngày đó, khi nàng và hoàng thượng cùng dắt tay đứa trẻ đi dạo vườn thượng uyển, hạnh phúc biết bao.
- Đa tạ tỉ tỉ. - Ngọc Dao đón nhận rồi như sực nhớ ra một điều gì, nàng nói: - À! Muội có chuyện này muốn ngỏ ý, hi vọng tỉ tỉ không trách.
- Muội nói đi!
Ngọc Dao ngập ngừng:
- Cả muội và Bùi quý nhân đều được tỉ tặng quà, chỉ có Thần phi là chưa có, muội thấy... làm vậy không công bằng cho lắm.
Nghe nhắc đến Thần phi, Dương phi như cụt cả hứng. Nàng quay phắt người, đáp:
- Không phải chưa có, mà là tỉ không muốn tặng.

- Năm mới tỉ cũng nên bỏ hết mọi chuyện không vui đi, đừng nhớ đến nó làm gì! Một món quà không đáng là bao, nhưng tỉ sẽ khiến người ta nể phục.
Trong hậu cung, người Dương phi thân thiết nhất là Ngọc Dao, người nàng tin tưởng nhất vẫn là Ngọc Dao. Nghe Ngọc Dao nói cũng có lí, Dương phi chần chừ hồi lâu rồi lên tiếng:
- Thôi được, coi như nể mặt muội vậy!
- Ngô tiệp dư, có Nguyễn Trãi đại nhân cầu kiến, hiện đang đợi ở cung của người! - Một tên thái giám chạy đến, cúi đầu kính cẩn.
- Được rồi, ngươi đi làm việc đi! - Rồi Ngọc Dao cúi chào Dương phi. - Muội có việc phải về cung, xin cáo lui trước.
- Ừm! - Dương phi mỉm cười, nhìn theo bóng Ngọc Dao khuất dần sau rặng anh đào. Đâu đó vẫn thoang thoảng mùi hương của các loại mức quý hiếm nhất cung đình. Nàng rảo bước quanh hồ, tiếp tục thưởng hoa.
******
Nguyễn trãi đã ngồi đợi Ngọc Dao tự lúc nào, vừa nhìn thấy bóng dáng của nàng, ông đã cung kính:
- Tham kiến nương nương!
- Nguyễn Trãi thúc thúc không cần phải đa lễ, cứ xưng hô như hồi trước khi cháu nhập cung. - Ngọc Dao bước đến, vẻ rạng rỡ. Nguyễn Trãi hơi ngần ngại:
- Nhưng là bậc quân thần, sao có thể xưng hô như vậy?
- Nơi này không phải là chánh điện, cũng không phải đang đứng trước mặt bá quan văn võ, hãy cứ tự nhiên. Mời thúc ngồi!
Nguyễn Trãi khoan thai ngồi xuống. Ngọc Dao bắt đầu hỏi chuyện:
- Không biết thúc thúc muốn gặp cháu có chuyện gì?

- Cũng không có gì quan trọng, chẳng qua ngày trước ta với phụ thân cháu là bạn tri âm. Ngày ông qua đời đã gửi gắm cháu cho ta, mà dạo này nhiều việc bận quá nên cũng không có dịp thăm hỏi, ta chỉ muốn biết trong hậu cung cháu sống như thế nào?
Ngọc Dao mỉm cười:
- Cuộc sống nhàn hạ, mọi người xung quanh ai cũng quan tâm cháu, đối với cháu như thế là quá tốt rồi.
- Nhưng ta thấy Thần phi dường như...
- Tỉ ấy chỉ có chút thành kiến với cháu thôi, nhưng cháu tin rồi mọi chuyện sẽ đâu vào đấy!
Nguyễn Trãi gật gù:
- Ta hiểu. Nhưng cháu cũng đừng nên quá chủ quan. Hậu cung tranh sủng không phải là chuyện xưa nay hiếm thấy, phải biết cố gắng giữ mình.
- Dạ vâng! À, mà sao dạo này cháu không thấy tam phu nhân(*) vào hoàng cung?
- Bà ấy bận tiếp mấy người họ hàng bên ngoại. Được hoàng thượng ban tước lễ nghi học sĩ, bà ấy cũng rất muốn góp sức cho triều đình.
Ngọc Dao nâng một tách trà lên miệng uống rồi nói:
- Tam phu nhân tinh thông kinh sử, tài trí thông minh, quả thật là một nhân tài của Đại Việt. Mà dạo này thúc có nghe đồn đại một số chuyện kì lạ bên ngoài thành không?
- Chuyện gì? - Nguyễn Trãi thắc mắc.
- Đáng lẽ cũng không nên chú ý, chỉ có điều nó có liên quan đến vận mệnh của hoàng tộc.
- Chuyện thế nào vậy?
Ngọc Dao nhìn vào khoảng không mông lung như để gợi nhớ lại câu chuyện, nàng nói:
- Ở một ngôi làng ngoài thành có một cô gái bị câm từ nhỏ. Nhưng rồi đến một ngày, khi thấy quan quân của triều đình đi ngang, cô ấy đã cất tiếng nói, và lời nói đầu tiên là một lời tiên đoán.
- Lời tiên đoán?

- Đúng! Cô ấy bảo rằng hoàng cung rồi đây sẽ chìm trong loạn lạc, máu chảy đầu rơi, tiếng khóc than thấu tận trời xanh. Quan trấn giữ vì không muốn phiền hà nên đã xử trảm, đáng sợ là khi đầu đã lìa khỏi cổ rồi mà mắt vẫn chớp, miệng vẫn hét vang chữ "máu" rồi mới chết.
Nguyễn Trãi cười khì:
- Tất cả chỉ là đồn đại. Ta đã từng gặp những chuyện li kì thần thánh thế này rồi, nhưng ta tin mình có thể làm chủ số mệnh.
- Bởi vậy hoàng thượng vì sợ mọi người đem lòng hoang mang nên mới không tiết lộ chuyện này, có lẽ trong hoàng cung cũng không ai biết.
Nguyễn Trãi biết rõ Ngọc Dao rất nhạy cảm với những chuyện như này, nhưng ông thì không muốn nhắc đến, trong hoàng cung càng kín tiếng bao nhiêu thì càng tốt, một lời nói phát ra không biết có bao nhiêu hiểm họa rình rập, ông chỉ muốn tốt cho Ngọc Dao. Ông nhìn bâng quơ rồi chuyển sang việc khác:
- Năm mới cũng không nên nói nhiều đến những chuyện xui xẻo thế này làm gì, lần trước cháu có nói với ta là cháu muốn ăn món dưa hành do chính tay nhị phu nhân làm, bà ấy đã đích thân làm gửi cho cháu đây. - Nguyễn Trãi vừa nói vừa mang một hũ nhỏ đặt lên bàn.
Ngọc Dao tươi cười rồi trầm ngâm giây lát:
- Sống trong hoàng cung ăn toàn cao lương mĩ vị, đôi khi lại thèm chút phong vị thôn quê. Ngày trước, món cháu thích ăn nhất là món dưa hành do nhị phu nhân làm, bây giờ mới được thưởng thức lại.
- Thấy cháu sống tốt ta cũng vui, phụ thân cháu dưới suối vàng cũng có thể thấy lòng thanh thản. Sự đời biến chuyển khó lường, đôi khi mình muốn tĩnh nhưng lại phải động, muốn có cuộc sống an nhàn nhưng lòng thì đau đáu nghĩ đến non sông, để rồi trở lại chốn quan trường, bao nhiêu mưu đồ vẫn luôn ngấm ngầm đe dọa. Sống trong hậu cung, đừng nên quá nhẹ dạ, không phải ai cũng tốt như mình nghĩ đâu.
- Cháu sẽ đề phòng. Nhưng chỉ cần lòng kiên định, có lẽ sẽ không thứ gì quật ngã được mình.
Nguyễn Trãi ghé mắt nhìn ra cửa, ánh nắng đã chuyển dần sang buổi trưa, vàng rực.
- Thôi cũng trễ rồi, ta phải về! Cáo từ! - Nguyễn Trãi đứng lên đĩnh đạc bước ra cửa.
- Cho cháu gửi lời thăm hỏi đến mọi người! - Ngọc Dao nói vọng theo.
Nguyễn Trãi cười không đáp, lặng lẽ bước đi. Trời se lạnh, ánh nắng vẫn cố truyền ngọn lửa ấm áp của mình xuống mặt đất. Ngoài kia, vạn vật đang đâm chồi nảy lộc. Nụ hồng quấn quýt bên đóa hoa vạn thọ, ra vẻ đuổi xua nhành mai đang ghé xuống, nhịp sống tràn ngập khắp nơi, sự bắt đầu của một mùa xuân.
(*) Tức Nguyễn Thị Lộ, bà được hoàng thượng phong tước lễ nghi học sĩ vì có tài năng thơ văn khá uyên bác