Tuổi thơ màu xám

" Chúng mày có dậy không? 7h rồi còn ngủ trương mắt à? Dậy hết cho tao"

Mỗi sáng, tôi và Phụng Lê đều được nghe "đồng hồ" mẹ gọi dậy bằng một câu nói lặp đi lặp lại này.

Hai chị em nhanh chóng gấp gọn chăn màn, đánh răng rửa mặt rồi nhanh chóng chia nhau ra làm việc. Tôi là Phụng Yến, năm nay 20 tuổi, tôi đang làm nhân viên của một công ty tư nhân kinh doanh dịch vụ giải trí. Phụng Lê 18 tuổi, đang học lớp 12. Hôm nay tôi làm ca chiều nên buổi sáng tôi sẽ đi chợ nấu cơm, Phụng Lê học buổi chiều nên sẽ giặt quần áo và lau dọn nhà cửa.

Gia đình tôi sống ở khu tập thể 5 tầng. Tuy khu nhà này đã được xây dựng lâu năm nhưng rất sạch sẽ và thoáng mát. Khu tập thể này trước đây là căn hộ phân cho những người có quân hàm cao trong quân đội. Sau này thì những người cũ bán đi, trao qua đổi lại nhiều lần nên bây giờ những người sống ở khu tập thể này toàn là những người ở nơi khác đến ở. May mắn một điều là hàng xóm láng giềng toàn là những những người đã từng làm công nhân về hưu, cũng thuộc tầng lớp có "chữ" nên mọi người sống khá biết điều với nhau. Khu tập thể vốn yên tĩnh, trừ căn hộ nhà tôi.

Trước đây gia đình tôi sống chung cùng ông bà và các chú ở khu khác. Đó là khu nhà hai tầng, được bán theo chế độ công nhân viên Nhà nước. Ông nội và bà nội tôi là người cùng quê. Vì chiến tranh nên tham gia kháng chiến. Hai người lưu lạc hai nơi. Duyên phận thế nào hai người gặp lại nhau và lấy nhau. Hai ông bà cùng nhau tham gia kháng chiến. Hòa bình, hai ông bà cùng làm công nhân, rồi mua nhà theo chế độ đãi ngộ cho công nhân viên. Chiến tranh loạn lạc, họ hàng anh chị em ruột thịt cũng thất lạc, không biết còn sống hay đã chết. Hai ông bà sống và sinh con đẻ cái trên đất Hà Nội này. Ông bà có 6 người con, 1 con gái và 5 con trai. Nhưng cô con gái đến năm 2 tuổi thì bị bệnh mà chết. Còn lại 5 người con trai. 5 người con lớn lên rồi lần lượt dựng vợ gả chồng. Người con cả, người con thứ 3 và người con thứ 4 sau khi lấy vợ thì sống riêng. Còn lại gia đình tôi sống cùng ông bà và gia đình chú út. Sau này ông bà mất đi, bác cả đứng lên bán căn nhà này rồi chia đều cho 5 anh em. Từ đây, 5 gia đình chính thức sống riêng rẽ.

Với số tiền ít ỏi được chia ra từ việc bán căn nhà chung, mẹ tôi tính toán mua một căn hộ tập thể. Sau khi sửa sang lại căn hộ thì cũng vừa hết số tiền được chia.

Theo lý thuyết, cuộc sống như thế tạm gọi là yên ổn.

Nhưng.... .....

Bố của chúng tôi là người đàn ông nát rượu. Kể cả khi còn sống chung với ông bà nội, bố tôi cũng đã là người đàn ông rượu chè bê tha. Khi còn nhỏ, hai chị em chúng tôi đã biết đi mua rượu chịu cho bố. Mua rượu chịu nghĩa là mua rượu mà không có tiền. Tôi lớn hơn nên thường phải đi mua rượu chịu cho bố. Chiều nào cũng thế, sau khi say ngật ngưỡng ở công ty về, bố tôi lại bắt tôi đi mua rượu cho ông uống thêm. Hàng ngày, cứ đến giờ đó, tôi lại cầm cốc sang nhà vài hàng xóm mua rượu chịu. Và cũng cứ vào giờ đó, mỗi khi tôi bước chân ra khỏi nhà, trên tay cầm cái cốc thủy tinh trong suốt kia, mấy người hàng xóm bán rượu lại nhắc nhở trả tiền rượu còn nợ. Ban đầu tôi xấu hổ lắm, nhưng thà đi mua rượu chịu và bị hàng xóm nhắc nhở còn hơn là vào giờ đó, lúc ở nhà, bố tôi đang say rượu mà chửi loạn lên gây ầm ĩ một góc phố nhỏ. Hai chị em tôi đều mang tiếng là có bố nát rượu, thỉnh thoảng bị bọn trẻ con cùng khu phố trêu chọc. Lúc đó, tôi 6 tuổi còn Phụng Lê 4 tuổi.

Ngoài việc đi mua rượu chịu, tôi còn được mẹ giao cho việc đi mua gạo chịu. Từ đó cho đến khi tôi 12 tuổi, cảnh mua chịu gạo và rượu mới chấm dứt. Trong suốt 6 năm, tôi nghe hàng xóm càm ràm mắng mỏ, nhắc nhở mãi cũng đến chai cả mặt rồi. Nghe mãi cũng thành quen. 6 năm, tôi không còn biết thế nào là xấu hổ nữa.

Bố tôi nát rượu lại hay ăn uống ngoài hàng quán, cuối tháng thường không còn tiền mang về cho mẹ tôi. Dần dần cuộc sống trở nên khó khăn hơn, chúng tôi lớn dần lên, mọi chi phí trong nhà cũng tăng lên. Mẹ tôi trở thành người cáu bẳn. Một mình mẹ tôi đi làm nuôi hai chị em tôi. Chúng tôi tuy có bố mà cũng như không. Mỗi tối chúng tôi đều phải nghe tiếng bố tôi say rượu chửi rủa ầm ĩ, nhiều hôm, bố tôi còn đập cả mâm bát. Chúng tôi nhịn cơm là chuyện bình thường. Vì lúc đó chúng tôi còn sống chung với ông bà nên mẹ tôi không dám kêu ca. Mẹ tôi làm công nhân xẻ gỗ, là một công việc nặng nhọc và thường xuyên phải hít mạt gỗ. Nhưng mẹ tôi cố chịu đựng, cũng vì cuộc sống gia đình. Những lúc bực tức bố tôi hoặc cảm thấy quá tủi thân, mẹ tôi thường kiếm cớ đánh chửi chúng tôi. Mỗi tháng xin tiền học, chúng tôi đều nghe bài chửi của mẹ. Lúc thì mẹ tôi nói chúng tôi không thương bà, bởi vì cả hai đứa đều xin tiền học một lúc thì mẹ tôi lấy đâu ra tiền mà đưa liền như thế. Cuối cùng, tôi và Phụng Lê chia nhau, đứa xin đầu tháng, đứa xin cuối tháng. Nhưng dù xin đầu tháng hay cuối tháng, hai chị em tôi cũng vẫn bị nghe chửi mắng của mẹ tôi. Hai chúng tôi nghe nhiều thành quen, quen đến mức hôm nào không nghe mẹ tôi mắng chửi thì cảm thấy thiếu thốn.

Tôi và Phụng Lê thường xuyên đóng học phí chậm nhất lớp, đến nỗi cô giáo của chúng tôi còn phải ứng tiền đóng học phí hộ chúng tôi. Ban đầu, hai chị em tôi bị bạn bè trêu chọc. Bạn bè của hai chị em tôi không có ác ý, chỉ là trêu chọc cho vui thôi. Nhiều khi các bạn còn giúp chị em tôi mua vở ghi chép. Hai chúng tôi đều biết nên cũng chẳng so đo làm gì.

Năm tháng trôi qua, hai chị em tôi cùng lớn lên theo tiếng chửi rủa của bố mỗi khi ông say rượu. Hai chị em không biết bao nhiêu lần dọn " tàn tích" sau mỗi lần nôn mửa đến co quắp người mỗi khi bố say không biết trời đất gì nữa.

Tôi thi chuyển cấp, từ cấp 2 chuyển lên cấp 3. Buổi sáng sớm tôi ôn bài cùng tiếng mắng chửi của mẹ, buổi tối đêm tôi lại học ôn trong tiếng lè nhè say rượu của bố. Cái bàn của tôi chính là chiếc ghế gỗ tôi kê trên chân. Hàng xóm thấy thế rất thương chị em tôi. Cô hàng xóm đối diện nhà tôi bán hàng tạp hóa, bán kèm cả bánh ngọt cắt lát. Từ nhà cô ấy có thể nhìn sang nhà tôi. Mỗi khi bánh ngọt gần hết hạn sử dụng, cô ấy lại gọi tôi sang cho tôi chỗ bánh đó để ăn đêm, có sức mà học.

Năm đó tôi thi đỗ trường cấp 3 công lập hệ A. Trường cấp 3 có hai hệ : hệ A và hệ B. Hệ A thì đóng ít tiền hơn hệ B, đồng nghĩa với học sinh ban A học "nhỉnh" hơn ban B một chút.

Tôi thở phào nhẹ nhõm. Mẹ tôi cũng thế.

Cũng trong năm đó, ông nội tôi mất.

Năm đó mẹ tôi cũng xin về hưu sớm ở công ty nhà nước, bà chuyển ra làm ngoài, tuy không ổn định nhưng bù lại lương cao. Bất cứ nghề gì mẹ tôi cũng làm, miễn là có tiền duy trì cuộc sống. Cũng bởi vì thế, tính tình của mẹ tôi rất nóng nảy và không gần gũi con cái. Sau này, chúng tôi mới hiểu là do căng thẳng và phải gánh vác gia đình nên tính tình của mẹ tôi mới bị như vậy. Nhưng lúc đó, chúng tôi còn nhỏ, không hiểu lắm. Chỉ thầm oán giận mẹ tôi, bởi bao nhiêu bực dọc từ áp lực cuộc sống mẹ tôi trút thẳng lên chúng tôi. Hai chị em tôi không khác gì thùng rác để mẹ tôi xả vào đó. Nhẹ thì mắng chửi, nặng thì đòn roi.

Tôi biết gia đình tôi thua kém gia đình bạn bè nhưng hai chị em tôi tủi thân. Bởi được đi học đã là tốt lắm rồi. Xem trên ti vi, nhiều bạn bằng tuổi hai chị em tôi phải nghỉ học vì nhà quá nghèo.

16 tuổi. Tuổi hồn nhiên và trong sáng như gương, cũng là lứa tuổi bắt đầu mơ mộng và biết làm đỏm. Hai chị em tôi tuy cùng là con gái nhưng lại không có khái niệm đó. Chúng tôi như cây cỏ, không màu sắc cũng chẳng có mùi hương. Chúng tôi như hai bông hoa dại, rất hồn nhiên và chẳng để ý gì đến những rung cảm mà bất cứ cô gái mới lớn nào cũng có.

Cho tới một ngày, có một bạn trai học cùng lớp với tôi, đi ngang qua nhà tôi. Lúc đó tôi nghĩ bạn nam đó vô tình đi ngang qua thôi. Vài hôm sau tôi được biết là bạn đó cố ý đi theo tôi về nhà. Mới đầu, tôi nghe các bạn trong lớp gán ghép tôi với bạn nam đó. Thỉnh thoảng tôi cũng bắt gặp cậu bạn đó nhìn tôi. Thực tình tôi cũng chẳng nghĩ nhiều, tôi không có khái niệm "thích" như bạn bè gán ghép. Nhưng từ sau khi cậu bạn cùng lớp kia " vô tình" đi ngang qua nhà tôi thì tôi không thấy bạn ấy nhìn trộm tôi nữa. Sau đó tôi nghe phong phanh rằng cậu ta có ý chê nhà tôi nghèo.

Căn nhà mà gia đình tôi đang ở chung là khu lắp ghép. Vì nhà ngoài mặt đường chính nên chú út tôi lợp mái ngói đỏ, dùng hiên nhà làm nơi sửa chữa xe đạp xe máy. Nhìn vào thì nhếch nhác vô cùng vì toàn dầu mỡ đen xì. Từ lúc tôi sinh ra thì ông nội tôi trồng giàn hoa giấy. Cho đến khi ông mất, nhà tôi vẫn duy trì trồng hoa giấy cho mát nhà. Nhà chúng tôi hướng chính tây. Vào mùa hè thì cực kỳ nóng.

Từ lúc tôi phong phanh nghe được cậu bạn kia chê nhà tôi, tự nhiên trong tôi có một cảm giác xỉ nhục. Tôi bỗng nhiên ghét các bạn trai. Tôi đã cố tình xa lánh các bạn trai trong lớp, hạn chế tiếp xúc và hạn chế nói chuyện với họ đến mức tối đa.

Năm tôi lên lớp 11, bà nội tôi mất. Cũng từ đây, đại gia đình chúng tôi tách riêng, mỗi gia đình sống một nơi.

Dù chuyển đến nơi ở mới, hai chị em tôi vẫn sáng súc miệng bằng tiếng gào thét của mẹ tôi, tối đánh răng bằng tiếng lè nhè say xỉn của bố tôi.

Thi đại học. Xem điểm thi, tôi bảo mẹ tôi rằng tôi đã bị trượt. Cả ngày hôm đó, mẹ tôi mắng chửi tôi không tiếc lời. Có lẽ tôi đã quá quen với những câu mắng chửi của mẹ tôi cho nên tôi không cảm thấy gì hết. Đêm đến, tôi ôm gối, cắn môi kìm nén nước mắt.

Trong suốt một năm đó, tôi tự ôn thi, việc nhà tôi đảm đương hết, tạo điều kiện cho Phụng Lê học tập. Mẹ tôi nửa nói thật nửa nói mát rằng: cái thời buổi này mà không có bằng đại học thì sau này làm được cái gì. Chỉ chường mặt đi ăn xin hoặc về quê mà cấy lúa. Đi làm thì ai người ta thuê đứa ít học. Không đi làm không có tiền thì lấy gì mà đổ vào mồm.

Hàng ngày, từ sáng đến đêm khuya, trong nhà tôi không lúc nào yên tĩnh.

Năm sau, tôi lại dăng ký thi Đại học. Thật buồn là tôi lại trượt. Mẹ tôi mắng chửi tôi khản cả giọng.

Cô hàng xóm nói công ty cô ấy tuyển nhân viên tạp vụ. Cô ấy sẽ xin cho tôi đi làm. Tôi nhảy dựng lên. Tôi muốn đi học. Học trung cấp cũng được. Mẹ tôi gạt phăng ý định đó của tôi. Bà nói: tao không có tiền, mày đi làm có đồng ra đồng vào đỡ tao. Còn con Lê nữa. Nó cũng đang đi học, chuẩn bị thi cử đến nơi rồi. Mày thích đi học thì tự kiếm tiền mà học.

Trước sức ép của mẹ tôi, tôi chấp nhận đi làm.

20 tuổi, tôi bước chân ra cuộc sống.