Làm lớn một lần

Đến giữa trưa, vợ Lí Tam nấu xong cơm nước đưa ra đồng, sai con trai. “Thừa lúc rảnh rỗi đi chặt ít gậy trúc, tối cho cha làm cái khung phơi nắng”.

Lâm Y nghe vậy, nhớ đến việc hồi sáng, vội đến chỗ vợ Lí Tam, khoa tay hình dung. “Sao không chặt thêm một ít, làm giàn đập lúa, cột bó lúa trên đầu rồi đánh, chẳng phải đỡ tốn công người cầm”.

Giàn đập lúa rất đơn giản, vợ Lí Tam nghe liền hiểu, vui mừng đồng ý, đuổi theo con trai sai cậu ta đi làm. Buổi chiều khi mọi người lại ra ruộng gặt, có giàn đập lúa giúp tiết kiệm nhân lực, tốc độ thu gặt nhanh hơn rất nhiều, chạng vạng đã gặt xong hết mẫu ruộng của Lâm Y.

Lí Tam nhìn mặt trời vẫn chưa xuống núi, gánh hai thúng tràn đầy thóc đến nhà họ Trương phơi nắng. Lâm Y thu xong lúa nhà mình, không còn hưng trí hỗ trợ, nói dối rằng bản thân quá mệt, theo Lí Tam về nhà họ Trương. Phòng ngủ của nàng có cửa sổ đối diện sân phơi, rũ màn xuống che đi, nhấc cái ghế đẩu con con đến ngồi trước cửa sổ, chống cằm nhìn lương thực của mình vàng ruộm trên sân, cười ngây ngô.

Mặt trời tắt nắng, vợ Lí Tam đến thu lương thực, người nhà họ Trương cũng hoàn tất công việc về nhà, thím Nhâm vừa dọn lúa vừa nói chuyện với vợ Lí Tam. “Nghe nói mấy trăm hộ dân trong thôn, lương thực nhà cô tốt nhất?”.

Vợ Lí Tam nhìn liếc qua phòng bếp nhà họ Trương, nói. “Đâu dám đâu dám, sao bằng lúa nhà thím được”.

Thím Nhâm nắm cái ki hốt lúa, chống nạnh, chua nói. “Nếu lúa nhà cô không tốt, sao nhà này lại có kẻ ăn cây táo rào cây sung? Ruộng nhà họ Trương đang cần nhân thủ, cô ta ngược lại chạy đến ruộng nhà khác hỗ trợ”.

Nhà Lí Tam bây giờ là tá điền, nói không chừng sang năm phải thuê ruộng nhà họ Trương, làm sao dám nói lại, vợ Lí Tam cúi đầu, vội vàng hốt lúa vào bồ, gọi Lí Tam đến gánh đi rồi. Thím Nhâm chưa đã ghiền, miệng mắng không ngừng, thím Dương cực muốn mắng lại hai câu, nhưng Phương thị đứng trước mặt lạnh tanh, bà không dám mở miệng.

Lâm Y bây giờ ở nhà của Đại phòng, Nhị phòng không đuổi được, tiền cơm canh đã trả đủ, muốn cắt cơm cũng không xong, Phương thị hết cách, đành phải tìm cái cớ không đâu như vậy, mà đâu dám chỉ tên nói họ, chỉ dám đứng xa xa chửi bậy. Lâm Y nghe thấy buồn cười, nàng đang định kéo rèm, chợt để ý xa xa Trương Trọng Vi túm Trương Bá Lâm, kéo đến trước mặt thím Nhâm. “Ca ca, bà vú của anh chửi bậy như vậy thật sự không có đạo lí, nhà họ Trương chúng ta đều là người đọc sách, ca ca đừng dung túng bà ấy, bôi nhọ môn đình nhà chúng ta”.

Trương Bá Lâm trước nay đối xử với huynh đệ luôn luôn là có cầu tất ứng, lúc này nói thím Nhâm. “Thím không biết mẹ tôi không ưa tranh cãi ầm ĩ sao? Nhà họ Trương không có mụ đàn bà chanh chua như thím, lại còn mắng nữa tôi bảo mẹ tôi đuổi thím sang nhà khác”.

Anh ta khôn khéo hơn Trương Trọng Vi nhiều lắm, biết nâng Phương thị lên cao, quả nhiên Phương thị bị câu này đổ ngay miệng, đành phải không tình nguyện trách cứ thím Nhâm. “Bà yên tĩnh chút, mau thu lương vào đi”.

Thím Nhâm dù bị mắng, lại biết bản thân được Phương thị ưa thích, trên mặt không hề chật vật, bưng ki hốt mà mặt hất lên trời. Thím Dương ngầm giơ ngón cái khen Trương Bá Lâm, chỉ chỉ anh, lại chỉ chỉ Trương Trọng Vi, ý bảo Trương Trọng Vi học hỏi.

Lâm Y ngồi sau song cửa, khóe miệng nhoẻn cười, giống như vừa xem được một vở kịch hay, chủ đề không hề liên quan đến bản thân. Ánh mắt Trương Trọng Vi miết về phía bên này, nàng vội lách mình trốn sau rèm, thẳng đến khi trên sân không còn bóng người mới ra ngoài, đến phòng bếp múc nước tắm rửa.

•

Qua mấy ngày, lương thực phơi nắng đã khô, Lí Tam đến cân, so với hai thạch dự đoán còn dư ba bốn đấu. Lâm Y hỗ trợ, chính mắt nhìn hắn đưa lương thực vào thành. Ngày tiếp theo nàng dậy thật sớm, đi gặp Đinh môi giới.

Đinh môi giới thấy nàng, cười. “Cô đúng là nhanh chân, hôm qua Lí Tam vừa bán lương, hôm nay cô đã tới”.

Lâm Y nhận tiền, mở sổ sách, cười. “Bà cô tôi đang cần tiền dùng gấp, thúc giục tôi đến, không phải tôi nóng ruột”. Tiền bán lương tổng cộng một vạn ba trăm năm mươi văn, nàng tính nhẩm một chút, cúi người nói tạ. “Đa tạ Đinh môi giới, giá lương lần này là cao nhất rồi”.

Đinh môi giới giao cho nàng bao thóc lưu trữ, xua tay. “Tiện tay làm thôi, có xá gì, sau này còn phải dựa vào cô chiếu cố sinh ý”. Lâm Y nhận, lại sổ ra một trăm văn nhờ Đinh môi giới chuyển cho Lí Tam làm tiền công, lại gấp tiền giấy giấu kĩ vào người, tiền đồng dư bên ngoài bỏ vào một cái túi nhỏ, chuẩn bị rời đi, Đinh môi giới gọi lại nàng, hỏi. “Bà cô của cô không cần nộp thuế ư? Sao không giữ lại ít lương thực?”.

Lâm Y quay đầu cười, đáp. “Năm nay vụ thu trúng mùa, giá lương thực lập tức sẽ xuống, đợi đến khi nộp thuế lại đi mua”.

Giá trên thị trường Đinh môi giới cũng có đoán trước, bởi vậy mới thay nàng bán lương thực, nhưng nghe được lý do từ chính miệng một tiểu nương tử trẻ tuổi như vậy, khó tránh khỏi kinh ngạc. Lâm Y nhìn thần sắc trên mặt ông ta, đổ hết lên “bà cô” của nàng mới xem như qua phà.

Lâm Y mang theo “số tiền lớn” trở lại nhà họ Trương, đóng cửa giấu tiền, mở sổ sách tính toán. Hôm nay tiền bán lương thực, cộng với ngày xưa tích tụ được tổng cộng một vạn một ngàn tám trăm văn hơn, nàng đặt bút tính toán : tiền cơm canh một năm khoảng bốn ngàn tám trăm văn, đầu xuân sau còn phải mua nông cụ, hơn nữa chi phí hằng ngày, ít nhất phải lưu lại sáu ngàn văn, trả nợ lại tốn mất một khoản, còn lại chẳng là bao.

Cứ thế này không phải biện pháp, đầu tư hay tiết kiệm? Lẽ ra ở nông thôn không đến nỗi bỏ tiền mặt ra ăn cơm, nhưng hiện nay nàng không thể tự xuống bếp, cho dù có gạo cũng chẳng nấu cơm được, tiết kiệm là không thể. Đầu tư, tiếp tục làm việc kiếm từng mười văn mười văn? Lâm Y kiên quyết lắc đầu. Nàng chống má trầm tư suy nghĩ, đột nhiên vỗ đầu, thật là đoán xa bỏ lơ cái gần ngay trước mắt, không phải bản thân còn một mẫu ruộng đó ư, sao phải bỏ trống nó đến mùa xuân sang năm? Trong thôn nàng ở lúc trước, nhà nào cũng thu xong lúa lại gieo rau xanh, đợi đến tháng mười gieo tiếp lúa vụ đông, tuy là xuyên qua đến đây nhưng cấu tạo khí hậu và tính chất đất đai không hề biến hóa, nếu nơi kia làm được, nơi này ắt hẳn sẽ làm được.

Lâm Y càng nghĩ càng cảm thấy có hướng đi, ngày tiếp theo lập tức ra ruộng bón lót, gieo cải trắng. Nàng hết sức chuyên chú làm việc, chưa từng để ý từ lúc nàng gánh phân ra ruộng, thím Nhâm đã theo đuôi phía sau, chờ nàng gieo xong cải trắng quay về nhà họ Trương, lập tức bị Phương thị kêu đi.

Phương thị nhà làm nông, nhưng ngại người nàng có mùi thối, chỉ cho phép nàng đứng xa xa ngoài cửa, hỏi. “Mẫu ruộng kia là của ai?”.

Lâm Y sớm nghĩ ra lý do, vội đáp. “Tôi kết nút thắt kiếm được ít tiền, thấy mẫu ruộng kia bỏ không, liền đi thuê gieo ít cải trắng”.

Phương thị cười rộ lên, nói với thím Nhâm. “Ta chưa bao giờ nghe có người gieo rau cải trên ruộng nước, quả là chuyện lạ”.

Thím Nhâm đón ý nói hùa theo. “Sợ là cô ta không biết trả tiền cơm canh tháng sau thế nào, thiếu thốn đến luống cuống”.

Cả hai cùng phá lên cười, Phương thị châm chọc khiêu khích, hỏi. “Cô gieo cải trắng ta không xen vào, nhưng cô múc phân bón nhà ta làm chi?”.

Lâm Y bất ngờ là ngay cả hai thùng phân chuồng bà ta cũng so đo, rơi vào đường cùng, đành phải cho bà ta ít lợi ích. “Ruộng của Nhị phu nhân có gieo cải trắng hay không? Nếu không gieo, cho tôi thuê vài mẫu, lại thêm chút phân bón, được chứ?”.

Thím Nhâm giành trước trào phúng nàng. “Ai ngu như cô, gieo thứ đồ bỏ kia làm gì”.

Phương thị im lặng chưa lên tiếng, thầm nghĩ đất vườn nhà mình bỏ không cũng là bỏ không, cho cô ta thuê vừa chèn ép cô ta vừa kiếm tiền cớ sao mà không làm? Còn nữa, cô ta trồng càng nhiều, thua lỗ càng nhiều, đến lúc đó trắng tay không có tiền trả tiền cơm canh chẳng phải toại nguyện mình hay sao? Bà ta nghĩ đến đoạn, đổi khuôn mặt tươi cười, nói. “Ruộng nhà ta giữ lại có chuyện khác, không có dư, nhưng cô phải kiếm tiền, ta sao nhẫn tâm không giúp đỡ cô, mỗi mẫu tính một trăm văn đi, cô muốn thuê mấy mẫu?”.

Bà ta tính gì Lâm Y đã đi trước một bước, thuê ruộng của nhà họ Trương vốn chỉ là ý định nhất thời, nhưng cân nhắc tinh tế một chút, thuê thêm ruộng gieo trồng cũng nhiều ưu đãi hơn, sau vụ thu, ruộng đất trong thôn đều bỏ không, mặc cả đôi chút giá thuê sẽ vô cùng rẻ; thời buổi nông nhàn, mướn tá điền hẳn giá sẽ không đắt, tính đi tính lại lợi nhuận rất lớn.

Nàng càng tươi cười, Phương thị càng khó hiểu, nàng cò kè mặc cả. “Nhị phu nhân, tôi kết nút thắt đổi lấy tiền không nhiều, chỉ trả nổi năm mươi văn, nếu phu nhân đồng ý, tôi sẽ thuê hết trăm mẫu đất của phu nhân”.

Mỗi mẫu năm mươi văn, trăm mẫu ít nhất có thể thu vào năm ngàn văn, nhưng nhà họ Trương năm nay bán lương thực được không ít tiền, Phương thị thiếu gì tiền để tiêu, bà ta muốn nâng giá, nhất định một trăm văn không buông. Lâm Y cũng không nói nhiều, xoay người bước đi, nàng càng nghĩ càng cảm thấy thuê ruộng là chủ ý hay, dù sao nàng gieo cải trắng Phương thị đã biết, đơn giản thuê thêm vài mẫu đất, làm lớn một hồi. Trong lòng nàng nghĩ, dưới chân chưa ngừng, trực tiếp đi hướng nhà hộ trưởng, rồi lại nghĩ : mình đi thuê miệng, đến lúc đó bọn họ thấy lợi nhuận rồi đổi ý thì toi, vẫn là đi tìm người môi giới, làm thủ tục hợp pháp thì hơn.

Nàng ngẩng đầu nhìn sắc trời, từ giờ đến lúc mặt trời lặn vẫn còn sớm, liền vòng ngược hướng khác đi vào thành, tìm Đinh môi giới, vui đùa nói. “Hôm qua Đinh môi giới vừa nói muốn tôi chiếu cố sinh ý, hôm nay đưa sinh ý đến cho ngài đây”.

Đinh môi giới cười. “Bà cô của cô còn muốn mua thứ gì, đừng nói tôi khoác lác, chỉ cần bà ấy muốn, tôi nhất định mua được”.

Lâm Y đáp. “Bà cô tôi muốn thuê vài mẫu ruộng, mướn ít tá điền đến gieo trồng”.

Mặt Đinh môi giới tỏ vẻ nghi ngờ, ngạc nhiên nói. “Lúc này thuê đất làm chi?”.

Lâm Y cười. “Cho tôi bí mật đã, đợi tới lúc Đinh môi giới đi vào thôn chúng tôi sẽ biết”.

Đinh môi giới quen làm trung gian, biết tiến thối, thấy nàng không muốn tiết lộ cũng chẳng sao. Chờ Lâm Y trả xong phí trung gian, Đinh môi giới đẩy qua tờ giấy, để nàng đặt cọc một phần tiền, lại cầm đi nhờ bà cô kí tên. Lâm Y thầm nghĩ : khế thuê đất không giống khế đất, là một nội dung hai bản sao, đến lúc đó người quen trong thôn nhìn thấy hai chữ “Lâm Y” sao có thể giữ kín bưng bưng được, thay vì khiến Đinh môi giới nghi ngờ chi bằng bản thân tự làm rõ trước.

Nàng nghĩ thông, cười mượn bút mực của Đinh môi giới, thong dong kí xuống hai chữ “Lâm Y”. Không ngờ Đinh môi giới kiến thức rộng rãi, chẳng hề cảm thấy kì quái, cười tủm tỉm hiểu rõ, ngược lại quan tâm nàng. “Cô thuê đất trồng trọt, thua lỗ thì thôi, chứ lời thật không sợ mọi người đến quấy rầy?”.

Lâm Y cười khổ. “Sợ chứ, bây giờ tôi còn đang hoảng hốt đây”.

Đinh môi giới ngạc nhiên nói. “Vậy sao cô còn thuê?”.

Lâm Y ngẩng đầu. “Bị người tính kế chết còn đỡ hơn đói chết”. Khi đi trên đường nàng đã hạ quyết tâm, dù sao đi đường nào cũng là ngõ cụt, so với rụt rè bị người khi dễ đến chết, đói chết, không bằng tích thật nhiều tiền, hưởng thụ mấy ngày áo cơm không lo lại quan tâm chuyện phiền não sau.

Nàng tâm đã quyết, bước chân phá lệ hữu lực, ngẩng đầu thẳng lưng về nhà, không ngờ mới đến cổng đã nghe thím Nhâm gọi nàng. “Lâm Tam nương, Nhị phu nhân gọi cô”.